Specialisatieopleiding Artificial Intelligence, Recht en Ethiek

Artificial Intelligence (AI) gaat ons leven de komende jaren drastisch veranderen. De doorbraak van ChatGPT en andere LLM’s (Large Language Models) heeft gezorgd voor een breed inzicht in de samenleving dat er nu echt iets aan het veranderen is.  AI is overal. Het maakt ons leven gemakkelijker, maar de juridische en ethische kanten worden ook steeds zichtbaarder. Hoe voorkomen we ingebouwde vooroordelen, welke wetgeving geldt voor autonoom handelende robots, is onze privacy gewaarborgd, kan je menselijke waarden en morele codes in algoritmes inbouwen? Gaat AI ook het werk van juristen en andere beroepsgroepen overnemen? Kortom: werk aan de winkel! Althans: voor degenen die zich op deze toekomst voorbereiden en zich verdiepen in moderne technologie en in de juridische en ethische aspecten van AI en algoritmes. Of u het nu leuk vindt of niet, onze wereld wordt steeds vaker beïnvloed door AI.

De ‘Specialisatieopleiding Artificial Intelligence, Recht en Ethiek’ is opgebouwd uit een Online Basiscursus van 3 middagen en naar keuze minimaal een tot drie specialisatiecursussen op locatie. Er is voldoende gelegenheid om vragen te stellen tijdens de online bijeenkomst. Bekijk de bijeenkomsten na afloop terug op een moment dat het u uitkomt.

I. Basiscursus Artificial Intelligence, Recht en Ethiek: Online
Aan de hand van concrete toepassingen, en zonder dat het al te technisch wordt, leert u alles wat u moet weten over AI. We beginnen met een introductiecollege waarin u krijgt uitgelegd wat AI is en hoe een data scientist werkt. Vervolgens gaan we, vanuit meerdere disciplines, in op de juridische, ethische en maatschappelijke vraagstukken die het toepassen van AI oproept. Welke wet- en regelgeving is van toepassing, wat is de laatste jurisprudentie? Welke toepassingen van AI willen we eigenlijk en welke niet? Aan de hand van een aantal concrete casussen onderzoeken we of onze bestaande juridisch kaders en onze ethische waarden toekomstbestendig zijn. Waar lopen personen die in de praktijk met AI bezig zijn of hierover adviseren tegenaan? Na afloop van de online basiscursus weet u in één keer alles wat u moet weten over AI!

II. Specialisatiemodules Artificial Intelligence, Recht en Ethiek: Op locatie
Na de online basiscursus volgt u minimaal één specialisatiemodule. Deze specialisatiemiddagen zullen op locatie plaatsvinden. Omdat we een of meer casus behandelen is uw aanwezigheid op locatie wenselijk. Er is de mogelijkheid om online deel te nemen (hybride) indien u door omstandigheden niet op locatie aanwezig kunt zijn. Wij zorgen voor een live verbinding met de cursuslocatie. Zo kunt u de bijeenkomst in elk geval vanuit huis volgen. U vindt de link om op afstand deel te nemen in de digitale leeromgeving.

• AI en communicatie (ChatGPT)
• AI, en besluitvorming
• AI en overheid

Inhoud Specialisatiemodules

Specialisatiemodule ‘AI en communicatie
’’Wie ChatGPT wel eens heeft gebruikt, ziet direct de enorme potentie die AI heeft in de communicatie. Teksten schrijven, mail beantwoorden, Linkedin-berichten schrijven, recepten maken, vergaderingen notuleren, vertalen, samenvatten, enz. Het is niet vreemd dat al vrij snel aangedrongen werd op regulering of zelfs het afremmen met de snelheid waarmee AI-toepassingen worden ontwikkeld. Kortom: welke ethische grenzen stellen wij aan het gebruik ervan? Meer dan ooit is ook duidelijk dat er werk aan de winkel is voor juristen. Bestaat het risico dat het werk van juristen wordt overgenomen door AI? Moet je daar als jurist bang voor zijn of moet je juist volop gebruik maken van de nieuwe ontwikkelingen? Welke regels zouden er moeten gelden voor ChatGPT en andere LLM’s (Large Lnaguage Models)? Moeten we het gebruik ervan in scholen verbieden? Wat zijn de gevolgen als iemand een verkeerd advies opvolgt? Wie is aansprakelijk? Wat gebeurt er eigenlijk met alle data die ChatGPT verzamelt? Mag de data die ik invoer eigenlijk wel gebruikt worden om de algoritmes te trainen? Kortom: AI en communicatie is een belangrijk en actueel onderwerp.

Specialisatiemodule ‘AI en besluitvorming
’Toepassingen van AI worden op veel plaatsen gebruikt ter ondersteuning van besluitvorming, soms worden besluiten geheel geautomatiseerd genomen. Mag dat eigenlijk wel? Wie bewaakt dat de juiste besluiten worden genomen? Kan je eigenlijk wel achterhalen op basis van welke data en met behulp van welke algoritmes besluiten zijn genomen? Hoe groot is de kans dat er vooroordelen in de data aanwezig zijn die leiden tot onrechtmatige ongelijkheid in de behandeling? Hoe krijg je eventuele vooroordelen weer uit de data? Hebben we praktische voorbeelden van organisaties die dit op een goede manier doen? Wat is de rol van juristen in dit proces? Hoe voorkom je dat je vanaf het begin bij de ontwikkeling van AI-toepassingen wordt betrokken, wat moet je dan weten om een goede gesprekspartner te zijn? Welke regels gelden er eigenlijk ten aanzien van AI bij besluitvorming? Welke regels komen er vanuit Europa aan? Kortom AI en besluitvorming is een actueel onderwerp dat je als jurist en niet-jurist goed moet volgen.

Specialisatiemodule ‘AI en overheid
’Als de overheid AI gebruikt om belastingfraude op te sporen of om criminele activiteiten te signaleren, maar de gebruikte algoritmes zijn zo complex, dat niet meer valt te achterhalen hoe zij tot hun signalering zijn gekomen, mag de overheid dan in actie komen en potentiële fraudeurs en criminelen uit de systemen filteren en nader onderzoeken of zelfs vervolgen? Als de overheid een drone zou inzetten om een terrorist uit te schakelen en deze drone raakt een omstander, wie is dan verantwoordelijk voor de inzet van deze drone of voor de fout die de drone heeft gemaakt? Welke gegevens mag je van een persoon vastleggen? Zijn de privacyregels uit de AVG nog bij de tijd? Wat zijn identificeerbare persoonlijke data in het licht van de mogelijkheden van AI? Welke ethische kaders moet de overheid toepassen, welke normen en waarden zijn relevant? Als AI daadwerkelijk tot maatschappelijke verbeteringen leidt, zijn de juridische kaders dan wel het meest belangrijk? Het zijn enkele voorbeelden van juridische vragen die dit kan oproepen bij toepassen van AI door de overheid. In de specialisatiemodule ‘AI en Overheid’ leert u hoe de overheid AI op dit moment inzet en welke kaders zij daarbij hanteert. Uitgangspunt is dat de overheid AI gebruikt op een manier dat publieke waarden en mensenrechten, zoals het verbod van discriminatie, privacy en autonomie, voorop staan en geborgd zijn. Wat zijn succesvolle toepassingen? Waar zijn grote uitvoerende overheidsorganisaties mee bezig? Hoe ziet de toekomst eruit en waar liggen kansen voor juristen? Het onderwijs is praktijkgericht en wordt verzorgd worden door topdeskundigen in dit vakgebied. Na het afronden van de specialisatiemodule ‘AI en Overheid’ heeft u de integrale en actuele kennis die nodig is als jurist met interesse in de overheid.

Hoofddocenten

• Dr. F Dechesne, Universitair Docent law en digital technologies, van eLaw, het centrum voor recht en digitale technologie aan de Universiteit Leiden
• prof. mr. dr. ir. B.H.M. Custers / Hoogleraar Law and Data Science en afdelingshoofd van eLaw, het centrum voor recht en digitale technologie aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Leiden
• Mr. dr. Ronald van den Hoogen, hoofd van de Rijksacademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid (RADIO)

Docenten

• dr. S.N.R. Buijsman, Technology, Policy and Management, Ethics & Philosophy of Technology TU Delft
• Drs. S.R.D. Dielbandhoesing, Projectleider Data Analytics en Technology bij de Belastingdienst, tevens verbonden aan ICT-uitvoeringsorganisatie (ICTU)
• drs. P. Knijff, Data-ethicus, filosoof en oprichter Filosofie in actie
• J. Krijger, AI & Ethics Officer bij de Volksbank
• dr. S. Kulk, Senior adviseur algoritmetoezicht, Autoriteit Persoonsgegevens
• drs. V. Langen, Manager Operations Analytics bij Albert Heijn
• dr. ir. C.C.S. Liem, Universitair Hoofddocent, Multimedia Computing Group TU Delft
• dr. M. Medvedeva, Universitair docent bij eLaw - Centrum voor Recht en Digitale Technologie Universiteit Leiden
• prof. dr. A.C.M. Meuwese, Hoogleraar staats- en bestuursrecht, public law & governance of artificial intelligence (AI) Universiteit Leiden
• dr. ir. B. Mols, Wetenschapsjournalist, presentator en spreker
• dr. mr. R. Passchier, Universitair Docent Staats- en bestuursrecht verbonden aan de Universiteit Leiden en als Universitair Docent Staatsrecht en rechtstheorie Open Universiteit.
• Medewerker Politie
• dr. K. Versmissen, Expertisecentrum Data-Ethiek
• prof. dr. D.J.G. Visser, Advocaat Visser Schaap & Kreijger, hoogleraar intellectueel eigendom Universiteit Leiden
• M.A. Wieringa MA, Promovenby Instituut voor Cultuurwetenschappelijk onderzoek Universiteit Utrecht, verbonden aan de Utrecht Data School
• Dr. W.H. Zuidema, Universitair Docent

Leerdoelen
Na het afronden van de Specialisatieopleiding heeft u de integrale en actuele kennis die nodig is voor uw vakgebied. Het onderwijs is praktijkgericht en wordt verzorgd worden door topdeskundigen in dit vakgebied. Lees onder aan deze pagina meer informatie over de specialisatiemodules.

Doelgroep
De ‘Specialisatieopleiding Artificial Intelligence, Recht en Ethiek’ richt zich op iedereen die met AI bezig is of verwacht met AI in aanraking te komen en voor iedereen die interesse heeft in de juridische en ethische vragen die het oproept. Zoals advocaten, bedrijfsjuristen, compliance officers, overheidsjuristen (gemeenten, provincies, rijksoverheid etc.), leden rechterlijke macht, leden openbaar ministerie, medewerkers opsporingsdiensten (FIOD, politie etc.), medewerkers overheid, toezichthouders. De Specialisatieopleiding staat ook open voor andere academici met interesse in de juridische en ethische kant van kunstmatige intelligentie.

NOvA-punten
De leergang is geaccrediteerd opleidingspunten van de NOvA (‘PO-punten’):
Basiscursus: 12
Specialisatiemodule: 4

Studiebelasting en voorbereidingstijd
De leergang bestaat uit bijeenkomsten van 4,5 uur (inclusief pauzes). Zie voor meer informatie de tab “programma”.

Mogelijkheden onderwijs op afstand
Kunt u, wegens omstandigheden, niet aanwezig zijn bij de bijeenkomsten op locatie? Geen probleem! Wij zorgen voor een live verbinding met de cursuslocatie. Zo kunt u de opleiding vanuit huis toch nog volgen. U kunt de link om op afstand deel te nemen, vinden in de digitale leeromgeving.

Hiernaast zullen de bijeenkomsten worden opgenomen. Wij streven om de opname na één werkweek beschikbaar te stellen in de digitale leeromgeving. U kunt de bijeenkomst terugkijken op een moment dat u uitkomt.

Heeft u nog vragen?
Wij beantwoorden ze graag.

Per mail: pao@law.leidenuniv.nl
Telefonisch: 071 527 8666
Alle contactgegevens

Zie ook: paoleiden.nl/veelgestelde-vragen

Programma bijeenkomsten Basiscursus 1 t/m 3 - Online

Bijeenkomst 1 
Dinsdag 31 oktober 2023

Bijeenkomst 2
Dinsdag 7 november 2023

Bijeenkomst 3 
Dinsdag 14 november 2023

Programma bijeenkomsten specialisatiemodules 4 t/m 6 - Op locatie

Bijeenkomst 4
Dinsdag 21 november 2023

Bijeenkomst 5
Dinsdag 28 november 2023

Bijeenkomst 6
Donderdag 7 december 2023

Oude Sterrewacht

Sterrenwachtlaan 11, 2311 GW LEIDEN

€ 1.745,- (vrij van btw) Basiscursus met 1 specialisatiemodule naar keuze, consumpties en digitaal cursusmateriaal

€ 425, - (vrij van btw) per extra specialisatiemodule